Bij een archief stel ik me altijd een oude donkerbruine kast voor met heel veel laatjes. Op die laatjes zijn dan kartonnetjes geschoven met woorden die de categorie aanduiden. Of een grote donkere kelder met oneindig veel stellingkasten vol stoffige dozen en vreemde objecten. Een archief is in ieder geval een mysterieuze plek. Het is een bewaarplaats voor dingen die belangrijk genoeg gevonden worden om te bewaren. Een bewaarplaats met een infrastructuur van systemen, indexeringen, categorieën en duidingen. Niet iedereen mag er zomaar komen en niet iedereen weet de weg.
In mijn studio ligt mijn eigen beeldarchief opgeslagen. Op mijn computer, mijn twee externe harde schijven, in mapjes, dozen en boeken verzamel ik afbeeldingen die ik de moeite waard vind te bewaren. Afbeeldingen die ik ooit ben tegengekomen, heb gezien en later nog een keer zou willen zien. De wervelwind aan beelden die ik verzamel probeer ik te indexeren, te categoriseren maar vooral te bewaren.
Afbeeldingen, documenten etc worden opgeslagen in archieven om ze te bewaren, maar ook om orde te scheppen in de chaos. Systemen worden bedacht, selectie methodes ontwikkeld. Welke documenten hebben genoeg waarde om gearchiveerd te worden en hoe duiden we ze dan?
Het archief kan vele vormen aannemen. En bladerend door mijn eigen beeld archieven besef ik mij opeens dat een foto eigenlijk ook zelf een archief is. Deze theorie wordt ook beschreven in Staging the Archive, Art and Photography in the Age of New Media door Ernst van Aphen. Hij omschrijft de foto als een geregistreerd feit, een geïllustreerd bewijs van het bestaan van geregistreerde feiten. Een beeld dat verschillende elementen in één moment heeft vastgelegd. En als je de foto kan zien als een archief in zichzelf, dan is de camera volgens van Alphen een archiverings machine.
Net zoals in een archief liggen er in een foto dingen opgeslagen. Alle fysieke elementen binnen het kader, maar ook referenties, interpretaties,herinneringen en emoties zijn opgeslagen in de afbeelding. En hoe minder er bekend is over het afgebeelde op de foto, hoe groter het aantal mogelijkheden en dus hoe voller het archief.
Marney-Jane and Susannah in Scotland 1957 – Herry Lawford via Flickr (CC-attribution licence)
De foto hierboven bijvoorbeeld toont 2 jonge personen zittend in een landschap. Door de titel weten we dat het Marney-Jane en Susannah zijn in Schotland in 1957. Deze informatie zit nu dus direct in het archief van de afbeelding opgeslagen. Maar zonder deze infromatie zouden er meerdere mogelijkheden zijn over wie het zijn, en waar en wanneer. Als er geen informatie bij zou staan zouden we beter kijken naar de details van de foto en zouden er opeens verschillende betekenissen kunnen ontstaan. Hoe groter het mysterie hoe meer we gaan ontdekken.
Daarnaast liggen er ook talloze referenties opgeslagen in het archief van de foto. Het afgebeelde zal ons altijd doen herinneren aan beelden die we al eerder hebben gezien. En deze beelden worden dus ook automatisch deel van het archief.
Doordat een beeld los van zijn context betekenis krijgt door de referenties en verbindingen die we als toeschouwer maken zal het beeld door iedereen anders geïnterpreteerd worden. In die zin is beeld onstabiel. Een beeld heeft niet één definitie. Daardoor is het archief ook instabiel en zal de inhoud van het archief wat in de afbeelding ligt voor iedereen persoonlijk verschillen.
Het is een overweldigende gedachte dat alle afbeeldingen in mijn archief zelf ook weer een lijst van informatie herbergen. Welk archiveringssysteem pas je daarop toe? Is er orde aan te brengen in dit archief vol interpretaties en referenties of gebeurd dat vanzelf in onze hersenen door er alleen maar naar te kijken? En zal het archief zichzelf aanvullen zodra we steeds meer en meer beelden te zien krijgen? De drang om orde te scheppen in de chaos is een manier om iets beter te kunnen begrijpen en vat te krijgen op wat iets betekent of zou kunnen betekenen. Door dit toe te passen op individuele afbeeldingen, zal ik de afbeelding dan ook beter begrijpen? Of wordt het een stoffige archiefkast waar uiteindelijk ik ook de weg niet meer in vinden kan?
Comments are closed.